Uyuzdan korunma yolları nelerdir, uyuz hastalığı nasıl bulaşır sorguları günümüzde sıkça araştırılan konulardır. Özellikle uyuz en fazla kimlere bulaşır sorgusu merak edilen konuların başında geliyor.
Uyuzdan korunma yolları başta olmak üzere merak ettiğiniz her şeye okumaya devam ederek ulaşabilirsiniz.
Uyuzdan Korunma Yolları Nelerdir?
Uyuzdan korunma yolları için öncelikle temas için önlemler alınması gerekir. Sonrasında yapılacak diğer şeyler uyuzu sizlerden uzak tutacaktır. Daha detaylı korunma yolları için okumaya devam ediniz.
- Kişisel Temastan Kaçının
- Uyuzlu kişilerle yakın temas kurmaktan (sarılmak, aynı yatakta yatmak, el sıkışmak vs.) kaçının.
- Kişisel Eşyaları Paylaşmayın
- Havlu, çarşaf, yastık, kıyafet gibi kişisel eşyaları başkalarıyla ortak kullanmayın.
- Hijyene Dikkat Edin
- Düzenli olarak duş alın.
- Eller başta olmak üzere vücudun temizliğine dikkat edin.
- Ortam Temizliği
- Uyuzlu bir kişiyle temas ettiyseniz yatak çarşaflarını, kıyafetleri, havluları yüksek sıcaklıkta yıkayın (en az 60°C).
- Yıkanamayan eşyaları 1 hafta boyunca hava almayan bir poşette bekletin.
- Toplu Yaşam Alanlarında Dikkatli Olun
- Yurtlar, askeri birlikler, huzurevleri gibi kalabalık ortamlarda bulaşma riski artar. Bu ortamlarda kişisel eşyaları ayırmak önemlidir.
- Erken Belirtileri Tanıyın
- Kaşıntı (özellikle geceleri artar), el parmak aralarında ve bileklerde döküntüler varsa doktora başvurun.
- Tedavi Süresince Temastan Kaçının
- Uyuz teşhisi konulduysa, temas ettiğiniz herkesin birlikte tedavi olması gerekir. Aksi halde tekrar bulaşabilir.
Uyuzun Tekrar Etme Nedenleri
- Tedavinin Eksik veya Yanlış Uygulanması
- Kremler yeterince yayılmadıysa, tüm vücuda uygulanmadıysa veya önerilen süre kadar kullanılmadıysa uyuz geçmeyebilir.
- Temaslıların Tedavi Olmaması
- Aynı evdeki veya yakın temasta olunan kişiler tedavi olmazsa, kişi tekrar uyuz olabilir.
- Eşyaların Temizlenmemesi
- Yastık, yorgan, çarşaf, kıyafet gibi eşyalar yeterince temizlenmediyse uyuz akarları canlı kalıp tekrar bulaşabilir.
- Bağışıklık Sistemi Zayıflığı
- Direnci düşük olan kişilerde uyuzun tekrar etme ve şiddetli seyretme riski artar.
- Yeniden Bulaşma
- Uyuzlu biriyle tekrar temas edilirse (okul, yurt, askerlik, hastane gibi yerlerde) yeniden bulaşabilir.
Ne Yapmalı?
- Tedaviyi doğru uygulayın: Genellikle doktorun verdiği krem/losyon tüm vücuda sürülür ve 8-14 saat bekletilir.
- Temaslıları bilgilendirin: Aynı ortamda bulunan herkes eş zamanlı tedavi edilmelidir.
- Tüm eşyaları temizleyin: Kıyafetler ve çarşaflar 60°C’de yıkanmalı, yıkanamayanlar poşetlenip 7 gün kapalı tutulmalı.
- Belirtiler geçse bile kontrole gidin: Bazı durumlarda akarlar ölse de kaşıntı bir süre devam edebilir. Bu yüzden doktor takibi önemlidir.
Uyuz Hastalığında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Tedaviyi Aksatmayın
- Doktorun verdiği ilaçları (genellikle krem, losyon veya bazen hap) eksiksiz ve tavsiye edildiği şekilde uygulayın.
- Krem tüm vücuda (boyundan aşağıya, bazı durumlarda saç derisine kadar) sürülmelidir.
- Uyuz ilacı uyguladıktan sonra belirtilen süre kadar vücutta kalmasına dikkat edin.
- Tüm Temaslılar Tedavi Edilmeli
- Aynı evde yaşayanlar, yakın temas edilen herkes aynı anda tedaviye başlamalıdır.
- Aksi halde hastalık kolayca yeniden bulaşır.
- Kişisel Eşyaları Temizleyin
- Çarşaflar, kıyafetler, havlular 60°C’de yıkanmalı.
- Yıkanamayan eşyalar 1 hafta boyunca ağzı kapalı poşetlerde bekletilmeli.
- Ortam Temizliğine Dikkat
- Koltuklar, yataklar gibi temas edilen yüzeyler elektrikli süpürgeyle süpürülmeli.
- Temizledikten sonra el yıkamayı ihmal etmeyin.
- Kaşıntı Devam Edebilir – Panik Yapmayın
- Uyuz tedavisi başarıyla uygulansa bile, kaşıntı birkaç hafta sürebilir.
- Bu, vücudun akar artıklarına tepkisidir.
- Ancak kaşıntı uzun sürerse mutlaka tekrar doktora başvurun.
- Tırnaklar Kısa Tutulmalı
- Tırnak altına uyuz akarları yerleşebilir.
- Kaşırken cilt tahriş olabilir, bu da enfeksiyon riskini artırır.
- Kalabalık Ortamlarda Dikkatli Olun
- Yurtlar, okullar, askeri birlikler gibi ortamlarda uyuz daha kolay yayılır.
- Belirtiler varsa sağlık kuruluşuna başvurulmalı.
Uyuz Kimlerde Daha Sık Görülür?
- Kalabalık Ortamlarda Yaşayanlar
- Yurtlar, askeri birlikler, huzurevleri, hapishaneler gibi toplu yaşanan yerlerde uyuz daha kolay yayılır.
- Hijyen Koşulları Yetersiz Olanlar
- Temizlik imkanlarının kısıtlı olduğu ortamlarda yaşayan kişilerde uyuz riski artar.
- Yakın Teması Fazla Olanlar
- Özellikle küçük çocuklar (kreş, anaokulu gibi yerlerde), aile bireyleriyle yakın temas hâlinde oldukları için daha kolay bulaşabilir.
- Bağışıklık Sistemi Zayıf Olanlar
- Yaşlılar, bazı kronik hastalığı olanlar, bağışıklık sistemi baskılanmış bireylerde (örneğin kanser hastaları) krustöz uyuz adı verilen daha ağır ve bulaşıcı bir form görülebilir.
- Düşük Sosyoekonomik Düzeyde Olan Toplumlar
- Uyuz, dünya genelinde özellikle gelişmekte olan ülkelerde ve yoksul bölgelerde daha yaygındır.
Uyuzda Evde Temizlik ve Dezenfeksiyon Önerileri
- Nevresim, Kıyafet ve Havluların Temizliği
- Kullanılan tüm tekstil ürünleri (çarşaf, yastık kılıfı, battaniye, pijama, iç çamaşırı, havlu vb.) en az 60°C sıcaklıkta yıkanmalı.
- Yıkadıktan sonra yüksek ısıda kurutmak daha da etkili olur.
- Yıkanamayan Eşyalar
- Yastık, yorgan, peluş oyuncak, mont gibi yıkanamayan eşyalar:
- Ağzı sıkıca kapalı bir poşete koyularak 7 gün boyunca bekletilmeli.
- Akarlar insan vücudu dışında fazla yaşayamaz, bu süreçte ölürler.
- Mobilya ve Yatak Temizliği
- Koltuklar, sandalyeler, yataklar elektrikli süpürge ile süpürülmeli.
- Kullanılan süpürge torbası varsa sonrasında atılmalı.
- Süpürme sonrası yüzeyler nemli bezle silinebilir.
- Günlük Giyilen Kıyafetler
- Tedavi süresince her gün iç çamaşırı ve çorap değiştirilmeli, değiştirilen kıyafetler aynı gün yıkanmalı.
- Temaslı Yüzeyler
- Kapı kolları, kumandalar, ışık düğmeleri gibi sık dokunulan yüzeyler sık sık silinmeli.
- Temaslı Kişiler Bilgilendirilmeli
- Aynı evde yaşayan ya da yakın temasta olunan herkes eş zamanlı tedavi edilmeli. Aksi halde tekrar bulaşabilir.
